Grensoverschrijdend Gedrag in de Sport: De onzichtbare Realiteit voor Recreatiesporters

Maar hoe zit dat precies bij in de recreatiesport, waar problemen zelden of nooit de media halen? Veel blijft daar onder de radar, en daar zien we gelijk het grote verschil tussen die topsport en de voetbalclub of gymnastiekvereniging om de hoek. Bij lokale clubs zijn ze vaak al lang blij als de wedstrijduitslag of het persbericht over de nieuwe sponsor de lokale krant haalt. En daarbij: ‘Binnen onze club zijn we echt allemaal OK! Hier is geen grensoverschrijdend gedrag!’. Of toch?

Hoe grensoverschrijdend gedrag recreatiesporters treft

Waar topsporters veel publieke steun en indien nodig gespecialiseerde hulp krijgen, blijven recreatiesporters vaak onzichtbaar. Voor hen gaat sporten vooral om plezier en gezondheid. Als dit wordt aangetast, stoppen velen zelfs met het sporten, en kunnen de mentale en fysieke effecten nog lang doorwerken. Recreanten zijn vaker dan topsporters aangewezen op de reguliere zorg en psychische hulpverlening, die momenteel toch al onder grote druk staat. De lange wachttijden dragen bij aan langdurige negatieve impact van grensoverschrijdend gedrag voor recreatiesporters, die hulp evengoed nodig hebben. Daarnaast is een belangrijke factor dat grensoverschrijdend gedrag lastiger het hoofd kan worden geboden door vrijwilligers gerunde clubs, die met beperkte middelen geen structureel toezicht kunnen bieden of actief beleid kunnen voeren.

Wie heeft nu welke rol en waar liggen de uitdagingen?

Langzamerhand wordt het wel steeds bekender dat gemeentes, bonden en sportclubs een sleutelrol spelen in het bevorderen van een veilige sportcultuur. Gemeentes ondersteunen clubs vanuit de sportakkoorden met faciliteiten en bewustwordingscampagnes, terwijl bonden en sportclubs opleidingen aanbieden aan trainers en goed ingelichte vrijwilligers om grensoverschrijdend gedrag te herkennen.

Daarnaast is er een belangrijke gezamenlijke rol weggelegd voor diezelfde sportbonden, het NOC*NSF en het Centrum Veilige Sport Nederland voor het ontwikkelen van landelijk en sport-specifiek beleid over grensoverschrijdend gedrag en integriteitsschendingen. Ook bieden zij gezamenlijk meldpunten en voorzien ze in vertrouwenspersonen. Door deze samenwerking kan grensoverschrijdend gedrag vroegtijdig worden gesignaleerd en aangepakt, zodat ook de grote hoeveelheid recreatiesporters zich veilig en gesteund voelen in hun sportomgeving.

Er liggen echter ook nog wat uitdagingen op dit gebied:

1. Bij gemeentes en sportclubs moet wel voldoende kennis en middelen liggen om trainingen en voorlichting te verzorgen. In kleinere verenigingen ontbreekt het vaak aan tijd en budget, wat drempels opwerpt voor effectieve preventie.
2. Veel recreatieve sporters weten niet hoe of waar zij misstanden kunnen melden, ondanks vele en diverse campagnes bij o.a. Centrum Veilige Sport Nederland. Het bekendmaken van meldpunten en het laagdrempelig maken van vertrouwenspersonen blijft lastig binnen de sportclubs. En ook dit heeft vaak weer te maken met gebrek aan middelen.
3. Bonden en NOC*NSF ontwikkelen weliswaar beleid, maar de uitvoering op lokaal niveau verschilt nog wel eens. Het waarborgen van consistentie en kwaliteit omtrent de borging van een veilige sportcultuur binnen alle sportakkoorden en clubs vraagt om voortdurende controle en samenwerking.

Zichtbaarheid en preventie zijn essentieel

De schandalen in de topsport laten zien hoe schadelijk grensoverschrijdend gedrag kan zijn, maar de impact in de recreatiesport verdient net zoveel aandacht. Het verbeteren van de zichtbaarheid, het creëren van veilige meldpunten en het verhogen van bewustzijn kan allemaal bijdragen aan het creëren van een gezondere en veiligere sportomgeving voor recreatieve sporters. Want ongeacht het niveau waarop iemand sport, iedereen heeft recht op een veilige, plezierige sportbeleving.

Partners in Vertrouwen

Bij Partners in Vertrouwen werken externe vertrouwenspersonen die het bedrijfsleven veiliger maken met preventie of een luisterend oor bieden als het al mis is. Maar er werken ook vertrouwenspersonen Sport die specifiek opgeleid zijn om sportclubs en sporters te helpen. Deze helpen met het aanscherpen van het sportclubbeleid op gebied van grensoverschrijdend gedrag en integriteitsschending. Daarnaast ondersteunen we als sporters onverhoopt toch een luisterend oor nodig heb of verwijzen ze naar de juiste instanties bij specifieke problematiek in de sportsfeer.